‘In de westerse wereld worden we geleefd door de tijd. In plaats van dat we de tijd leven. Laat die tijd die je leven regeert eens los.’ Dat is het appèl dat Joke Hermsen, voor de gelegenheid omgedoopt tot stand up filosofe, op de ruim 600 bezoekers van de Planetreeconferentie op 12 maart jl. deed. In Kairos-tijd werk je geconcentreerder en kom je tot diepere inzichten.

Volgens Hermsen heeft de tijd twee gezichten: chronos en kairos. Chronos, in de Griekse mythologie verbeeldt als oude man met lange baard en zandloper in de hand, is in onze westerse wereld allesoverheersend. Ook de tijd in de zorg wordt geregeerd door de economie. We worden beheerst door te volle agenda’s en zorghandelingen worden afgemeten in tijd (stopwatchzorg). Hermsen geeft aan: ‘Er is sprake van een paradox in. In een wereld waarin meer werk wordt geautomatiseerd, moeten we steeds meer doen in minder tijd.’

Maar de klok die onze levens regeert, is niet de enige tijd. Hermsen wijst op het internationale symbool van Planetree, de plataan. Onder die plataan doceerde de arts-filosoof Hypocrates zijn leerlingen. En hij nam er uitgebreid de tijd voor. Hypocrates vond de beleefde tijd kairos, vaak afgebeeld als een jonge god met de weegschaal in de hand, minstens net zo belangrijk als de chronologische tijd. Hermsen: ‘Kairos is de tijd van bezieling, van concentratie en van aandacht. Hypocrates deed nooit een operatie buiten kairos om.’

‘Kairos ervaar je als je verliefd bent, als je sport, als je geïnspireerd aan het werk bent, als je aandachtig leeft’, aldus Hermsen. Er is bewustzijn voor nodig. ‘Kairos is zelf tijd zijn. Daarvoor is rust nodig. Even uit de chronos-tijd stappen.’

Uiteindelijk gaat het om het juiste evenwicht tussen chronos en kairos. Hermsen: ‘Plato zei 2500 jaar geleden al dat een maatschappij waarin chronos de dienst uitmaakt en voor kairos geen tijd is, een totalitair regime dreigt.’ We moeten beseffen dat het creëren van goede dingen tijd kost: denken kost tijd, beschaving kost tijd en goede zorg verlenen kost tijd.’